طی روزهای گذشته دهلی شاهد درگیری های خونین میان مسلمانان وهندوهای افراطی بود .شورش ها زمانی شروع شد که یکی از اعضای حزب حاکم بی. جی. پی گفته بود اگر پلیس دهلی نتواند معترضین مسلمان اصلاح قانون شهروندی (CAA) را از جعفرآباد و چاند باغ به خانه هایشان بازگرداند خود مردم به خیابان ها خواهند آمد وآنها را  بیرون خواهند کرد و دیگر دستور هیچ کس را هم گوش نخواهند داد. در پی سخنان این عضو حزب حاکم افراطی بود که   درگیری ها در دهلی در شامگاه یکشنبه آغاز شد و طی روزهای دوشنبه ،سه شنبه و چهارشنبه شدت گرفت.در تاریخ ۵ و ۶ اسفندماه۱۳۹۸ برابر با ۲۴ و ۲۵ فوریه۲۰۲۰م روز دوشنبه و سه شنبه در مناطق شمالی دهلی مانند جعفرآباد ،بابرپور ،موجپورچوک ،کردم پوری ،گوکول پوری ،چاند باغ ،بجن پورا ،کراول نگرو مصطفی آباد و ... بین دو گروه مذهبی (هندو و مسلمان) البته در حمایت و مخالفت از دو مصوبه اخیر مجلس هند در خصوص لغو شهروندی برخی از مسلمانان واعطاء شهروندی به برخی از غیر مسلمانان در هند ،  آشوب و اغتشاش بزرگ صورت گرفت؛ که در اثر آن تلفات جانی و مالی زیاد برجای خود گذاشت.هر دو گروه در مقابل همدیگرمدارس ابتدایی و مساجد و درگاه و منازل مسکونی و مغازه های عمومی و خصوصی را آتش زدند و به هر کسی که دسترسی پیدا می کردند یا به گلوله می بستند و یا با شمشیر و چاقو و وسایل دیگر روی طرف مقابل هجوم می آوردند و به قصد کشت  می زدند.آن چه که باعث تاسف است این است که این همه اقدامات در حضور پلیس  انجام گرفت. پلیس  عمدتا در این ماجرا یا تماشاگر بوده  و یا هندوهای افراطی  حمایت  می کرد و یا از منطقه درکیری فاصله می گرفت. با این که در این خصوص کلیپ های زیادی روی رسانه های مجازی در حال گردش است حتی دو شبکه ملی هند به نام" ان دی تی وی" و" آج تک" این کلیپ و تصاویر را نشان داده است اما تا اکنون برعلیه هیچ کدام ار آنها شکایتی درایستگاه پلیس در دفتر شکایات ثبت نشده است این امر سبب هراس وضعف بین اقلیت های مذهبی به ویژه مسلمانان وجسارت و تشویق درهندوها شده است. با این که در مناطق فوق دولت هند منع ورود و خروج از منازل ها را برای یکماه اعلام کرده است و پلیس های زیادی در آن منطقه مستقر کرده است اما هنوز اوضاع درحال وخیم گزارش میشود. ودر برخی از موارد دیده شده است که خود پلیس جوانهای مسلمانان را مورد ضرب وشتم قرار می دهد. سیاستمداران هندی نیز به جای اعلام انزجار از عاملان اصلی این آشوب در تلاشند  اقدام افراط گران هندو را توجیه کرده وبا آنها  اعلام همبستگی نمایند  و سعی بر تشویق پلیس در دستگیری جوانان مسلمانان و متهم ساختن آنان برای ایجاد نا امنی  کنند.

البته نا گفته نماند که درمیان همین دو گروه هندو ومسلمان افرادی بوده اند که بر اساس حس انسانیت عمل کرده  و از مکانهای مذهبی مراقبت کرده و خانواده های یکدیگر را در خانه هایشان نگهداشتند. مثلا در چاند باغ-دهلی که مسلمانان در اکثریت هستند از سه معبد موجود در منطقه مراقبیت کرده ونگذاشتندآشوب گران آن را به آتش بکشند. وهمین طور در اشوک نگر-دهلی که ۱۰خانه از مسلمانان است و اکثریت اینجا هندو استاما هندوها نگذاشتند به خانه های مسلمانان و مسجد آسیبی برسد.و در بجن پوره- دهلی یکی از آشوب گران که عامل آتش زنی به مغازه ها بود یک جوان مسلمان به نام سلمان او را از دست آشوب گران نجات داد و همینطور آقای ضیاءالدین را یک خانواده سیک و چند نفر از هندوها از دست آشوب گران نجات دادند.بعضیها خانواده همدیگر را در منزل خودشان پناه دادند.تا اکنون ۱۶۰نفر توسز پلیس دستگیر شده و برای ۴۰نفر دیگر شکایت دردفتر پلیس ثبت شده است و قرار است برای بیست نفر دیگر هم اقدامات قضایی صورت گیرد .

در این درگیری ها چهل نفر  اعم از هندو و مسلمانان  (اکثریت کشته شدگان از میان مسلمانان بودند ) جان باختند و ۲۵۰نفر از هر دو طرف زخمی شده اند و امکان دارد این تعداد در آینده افزایش یابد. متاسفانه دربین  کشته ها چهار نفر شیعه نیز جان خود را از دست داده اند در حالیکه در این درگیری هیچ نقشی نداشتند،بلکه هنگام عبور از نزدیکی آن منطقه چند نفر از هندوهای افراطی هجوم آورده و به طرف آنها ۵گلوله  شلیک می کنند که یک جوان ۲۴ ساله ی که یازده روز پیش تازه ازدواج کرده بود در همان جا به لقاءالله می پیوندد.سه دیگر نفر از جوانان شیعه زخمی در بیمارستان بستری هستند. و یک دانشجوی خانم شیعه درخوریجی خاص هنگام بازگشت به منزل ناپدید شده است که تاهنورز هیچ اطلاعی از آن بدست نیامده است.

اعتراضات ضد لایحه اخیر در مورد اصلاحیه شهروندی هند از اواسط ماه دسامبر آغاز شد و این قانون با ۲ مصوبه جدید تحت عنوان NPR و NRC همراه شد. روایتی که بسیاری را ناراحت کرد این بود که ترکیب CAA ، NPR و NRC یک قشر خاص جامعه را هدف قرار داده است که عمدتا شامل لغو شهروندی تعدادی از مسلمانان واعطاء شهروندی به غیرمسلمانان در هند می گردد.

رهبران سیاسی ارشد هند در اظهارات خود نیز بیشتر تاکید بر مقصر بودن مسلمانان داشتند تا اقدام لازم در کاهش تنش ها . لازم به ذکر است که در این درگیری که علیه این مصوبه رخ داد دولت مرکزی نقش خود را به پلیس محدود کرده  ، مردم نیز به توانایی پلیس دهلی در مقابله با اوضاع فعلی دچاربی اعتمادی گشته اند.اسلحه های مارک دار جلوی پرسنل پلیس دهلی ، بازتاب و چگونگی برخورد جانبدارانه  پلیس از آشوبگران هندو ، اعتبار و اقتدارش را در نزد مسلمانان از دست داده است . این امر به وضوح در فیلم هایی که  آشوبگران به راحتی به  گروه دیگری  با سنگ ها جمله کرده و از طرفی  پلیس صرفا نظازه گر می باشد به وضوح دیده می شود.  به نظر می رسد که یا پلیس نیست یا "با یک یک طرف" است.

اعتراض یک حق اساسی است که شامل حق شنیده شدن نیز می شود اما اراذل و اوباش ها آماده شورش بودند  هنگامی که عناصر آشوبگر و معترضین مصوبه اخیربه جاده ها برخورد کردند، سیاست برنده شد.مقامات بیمارستان تعداد کشته ها را تا چهارشنبه ، حداقل ۳۵ نفر اعلام کردند که در بیمارستان ها جان خود را از دست داده اند و  بیشتر زخم های ناشی از گلوله اسلحه بوده است . شاهدان  گفته اند که بسیاری از گلوله ها  مستقیم از طرف مأموران پلیس بوده  و کشته شدگان شامل هندوها و همچنین مسلمانان بودند.

اگرچه اموال متعلق به هندوها نیز در این درگیری ها سوزانده شده  ، اما تخریب بسیار سنگین متعلق به مسلمانان بود. در مناطق مسلمان ، خانه ها، فروشگاه ها و مغازه ها تخریب شد و کل بازارها سوزانده شدند. ده ها تن از ساکنان مسلمان ، مأموران پلیس را متهم کردند که در جریان وقوع تخریب ، صرفا تماشاگر بودند .

با گذشت شب چهارشنبه ، چند حمله پراکنده نیزگزارش شد ، اما ضرب وشتم در آن سطح نبوده است و  پلیس که اکنون با اسلحه های تهاجمی مسلح شده بود ، با نیروهای نظامی و شبه نظامی تقویت شده است.

سه روز پس از آغاز خشونت های جمعی در دهلی ، رئیس حزب کنگره ، سونیا گاندی خواستار استعفای آمیت شاه وزیر کشور شد و گفت که وی مسئول وضعیت فعلی دهلی است که با واکنش هایی از سوی وزرای حزب حاکم مواجه شد.سونیا گاندی در سخنرانی در یک کنفرانس مطبوعاتی پس از برگزاری جلسه اضطراری کمیته کاری حزب کنگره (CWC) ، پنج سؤال را برای دولت نارندرا مودی مرکز و دولت محلی دهلی مطرح کرد و طبق او هر دو مسئول و پاسخ گوی به خشونت های جمعی در دهلی هستند.سونیا گاندی در پاسخ به سؤالی درباره "سکوت ناشنوای" نخست وزیر نارندرا مودی ، رئیس جمهور رام نات کوویند و معاون رئیس جمهور ونکیا نیدو، اظهار داشت که این "شوک آور" است.

کنفرانس مطبوعاتی تا حدودی با تأخیر سونیا گاندی تأثیر گذاشت. دقایقی پس از موضع گیری خود علیه دولت، نخست وزیر نارندرا مودی به توییتر رفت و خواستار صلح و برادری در دهلی شد.

نخست وزیر مودی با انتشار دو پست در توییتر ، گفت: "بررسی گسترده ای درباره اوضاع حاکم بر بخش های مختلف دهلی وجود داشت. پلیس و سایر آژانس ها برای اطمینان از صلح و عادی سازی فضای شهر کار می کنند."

"صلح و آرامش از جمله مبانی اخلاقی ماست. من از خواهران و برادرانم در دهلی خواهش می کنم صلح و برادری را در همه زمان ها حفظ کنند. مهم است که آرامش برقرار باشد و عادی بودن در اولین فرصت احیا شود."

یکی از زرای کابینه مودی گفت: "در چنین مواقعی همه احزاب  باید اطمینان حاصل کنند که صلح حفظ شود. سرزنش کردن دولت سیاست پوچی ست. سیاسی کردن این خشونت اشتباه است."

سونیا گاندی بدون ذکر نام بردن رهبران گفت: "بسیاری از رهبران حزب حاکم با سخنان التهابی فضای ترس و نفرت را ایجاد کرده اند.."

با اینکه دولت حتی از موقعیت قبلی خود دربرخورد با مخاافین  دو لایحه NPR و NRC سخت تر نیز شده  است  اما این تأثیر چندانی بر معترضین نگذاشت که اعتراضات را کما کان ادامه  دهند .هرچند برخی  اعضا و احزاب سیاسی و مجلس هند که در موقع رای گیری در پارلمان از این دو لایحه حمایت  و یا سکوت کرده بودند  امروزه به نوعی  از معترضین حمایت می کنند.

لازم به ذکر است که در این درگیری که علیه این مصوبه رخ داد دولت مرکزی نقش خود را به پلیس محدود کرد و  پلیس دهلی در آن به دلیل عدم تجربه کافی و راهنمایی های لازم ناکارآمد شد. پلیس یا اقدام به سرکوب بیش از حد کرده و یا ترجیح داده است که دست های خود را تمیز نگه دارد.در این روند ، پلیس نه تنها در کشته ها و زخمی ها بلکه اعتبار نیز از دست داد. گزارش هایی که به نقل از هر دو طرف شورشیان هندو و مسلمان در دهلی نو شرقی است ، می گویند که مردم به توانایی پلیس دهلی در مقابله با اوضاع فعلی جمعی اعتماد کمتری دارند.

محکومیت سازمان ملل  وبرخی کشورها از  شورش و درگیری های اخیر دهلی هند

ژنو: رئیس حقوق بشر سازمان ملل متحد روز پنجشنبه ابراز "نگرانی شدید" از قانون اصلاح شده شهروندی هند و گزارش "عدم فعالیت پلیس" در مواجهه با حملات جمعی در دهلی را داشته است . میشل باچل ، رئیس حقوق بشر سازمان ملل متحد در جلسه شورای حقوق بشر در ژنو در مورد تحولات حقوق بشر در سراسر جهان ، همچنین درباره اوضاع اخیر دهلی، جامو و کشمیر صحبت کرد.

وی گفت: "هندی ها با تعداد بسیار زیادی و از همه جوامع ، مخالفت خود را با این قانون و حمایت از سنت دیرینه سکولاریسم کشور ابراز کرده اند." رئیس جمهور پیشین شیلی گفت: "من از گزارش عدم فعالیت پلیس در قبال حملات علیه مسلمانان توسط سایر گروه ها نگرانم."

نماینده هندی در پاسخ به آن گفت: "ما پیشنهاد می دهیم که قبل از هرگونه نتیجه گیری ، فهم و درک بهتری از آزادیها و حقوقی در دموکراسی پرتحرک مانند هندوستان وجود دارد بدست بیآورند."

سخنگوی وزارت خارجه هند، راویش کومار ، گفت که سازمان های اجرای قانون برای جلوگیری از خشونت و اطمینان از بازگرداندن اعتماد به نفس و عادی نمودن فضای پایتخت، تلاش می کند.

نخست وزیر هند نیز رسما خواستار صلح و برادری شده است. ما می خواهیم که اظهارات غیرمسئولانه در این زمان حساس ابراز  نشود. "

همچنین سازمان کنفرانس اسلامی ،مقامات کشورهای اندونزی ، ترکیه ومالزی وبرخی دیگر از کشورها ونهادهای اسلامی کشته شدن مسلمانان در دهلی را محکوم کرده خواستار رعایت حقوق شهروندی مسلمانان شدند .

ملاحظات و پیشنهادی :

۱-همانگونه که در گزارش قبلی نیز اشاره شدحزب حاکم که ظهور و بقاء خود را مدیون جلب حمایت هندوها از طریق اتخاذ سیاست های افراطی ضد اسلامی می داند  برای جلب حمایت اکثریت هندوها بویژه پس از شکت در انتخابات اخیر ایالتی در برخی مناطق ،سعی می کند از طریق امنیتی کردن فضای کشور وبزرگنمایی خطرمسلمانان ،  زمینه سازی های لازم را برای  اقدامات محدودیت ساز قانونی برای مسلمانان از طریق ایجاد درگیری های مدیریت شده برای فضاسازی های روانی با هدف پیشبرد اهداف وسیاست های خود در زمینه هندوسازی هند دنبال کند.لذا در آینده نیز شاهد تکرار اینگونه وقایع در نقاط مختلف هند خواهیم بود.

-براساس اخبار واصله قرار بود با ادامه درگیری ها ،هفت هزار نیروی آموزش دیده هندو وارد عمل شده و اقدامات برنامه ریزی شده ای را در قتل وکشتار مسلمانان در دهلی صورت دهند که به جهت برخی ملاحظات و همچنین خویشتنداری مسلمانان در عدم تداوم درگیری ،این گروه وارد عمل نشد.

-جریان افراطی حاکم برای توجیه بیشتر اقدامات خشونت آمیزخود بر علیه مسلمانان به شدت به دنبال سهیم کردن نقش یک کشور ویا جریان خارجی مسلمان در این آشوب هاست تا از این طریق ضمن امنیتی سازی هرچه بیشتر فضا ، مسیر برخورد و حذف نیروهای تاثیرگذار مسلمان را تسهیل نماید.

-کشته شدن چهار تن از شیعیان در این درگیری اتفاقی بوده و مربوط به هویت شیعی آنان نبوده وعمدتا همزمان با حضور اتفاقی در محل و یا سکونت وعبور از خیابان  با گلوله پلیس کشته و زخمی شدند.

-بنظر می رسد اولا با توجه به مجموع ملاحظات در مناسبات ایران وهند رعایت چند نکته ضروری باشد .

اولا ،موضع  نهادهای رسمی و حاکمیتی کشور در برابر این رویدادها می بایستی نصحیتی و توصیه به همزیستی و رعایت آرامش و حقوق شهروندان بر اساس فرهنگ همزیستی در هند باشد. نهادهای غیر حاکمیتی بویژه مراجع دینی می توانند در محکومیت این حوادث بیانیه صادر کرده و موضع گیری تندتری داشته باشند.

ثانیا ؛ تشیع در هند اقلیتی آسیب پذیر و شکننده است .عدم ورود در این منازعه و حفظ موضع بی طرفانه با رعایت رفتار خردمندانه در کلیت همگرایی وهمدلی با مسلمانان مناسب ترین موضعی است که شیعیان در هند می بایستی اتخاذ نمایند.این موضع گیری علاوه بر جلب اعتماد جریان حاکم ، می تواند آنها را از آسیب های این منازعه بدورنگاه دارد. 

ثالثا؛ امروزه ضروری ترین کار برای بقا تشیع در هند تلاش جهت ارتقاء سطح کیفی واتخاذ رویکردهای بلند، استراتژیک  و دراز مدت بر اساس تحلیل علمی و درست از شرایط و تحولات وجایگاه شیعه در هند می باشد. متاسفانه باید اذعان کرد عمده تحلیل هاو درک نهادهای فرهنگی وسیاستگذاری ایران از شیعه در هند مبتنی بر داده های غیر علمی ،روزمره ، وفارغ از تحلیل های جامعه شناختی شیعه در هند می باشد.برای بقاء جامعه شیعه در هندفردا که پر از چالش های هویتی ، پشت سرگذاشتن ساختارهای سنتی و فاصله گرفتن از ارزش های فرهنگی و تاریخی گذشته خواهد بود نیازمند بازسازی هویتی ،افزایش سهم فکری و تاثیرگذارشیعه درهند و تقویت سهم ونقش آنان در ساختار های قدرت سیاسی ،فرهنگی واقتصادی است .از هم اکنون می بایستی برای سهم شیعه در نهادهای مرجع دهه های آتی هند فکر اساسی کرد.متاسفانه تشیع در هند صرفا تا کنون از ذخیره های تاریخی خود استفاده می کرده  که با توجه به سیاست های احزاب تندروی هندو در فاصله گرفتن از این میراث تاریخی و حذف آن ، در کنار نزدیک شدن مسلمانان سنی به جریان های اسلامی خارج ، و همچنین ناکارآمدی وضعف علمی فرهنگی و اقتصادی شیعه در بهره گیری درست از این ظرفیت برای امروز خود ؛ عملا این رویکردها نیز چندان تاثیری در وضعیت آنان نخواهد داشت .لذا ضرورتا شیعه زمانی می تواند به آینده خود امیدوار وخوشبین باشد که از یک جامعه سنتی ،غیرتاثیرگذار،کم سواد،غیر مرجع ،به اقلیت تاثیرگذار ،مرجع ،صاحب اندیشه وفکردر آید.

پیشنهادات :

-آنچه که در گذشته تشیع را  از جهت فرهنگی ، اجتماعی و سیاسی از قابلیت تعامل و تاثیرگذاری  بالایی در میان هندوها و مسلمانان سنی برخوردارنموده بود توجه به عناصر و ظرفیت های فرامذهبی بالای تشیع در ایجاد پیوستگی و جلب همگرایی سایرگروههای اجتماعی و دینی در هند در قالب عرفان ،ادب وسیاست بود. بنظر می رسد امروزه علاوه بر حذف تشیع از عرصه های سیاسی واجتماعی در هند ، جامعه شیعه در هند با محدودسازی بازتاب های تشیع در سنت ها و قواعد مذهبی ؛ فرصت وامکان  تعامل و تاثیرگذاری را در جامعه هند از دست داده و تشیع را صرفا منحصربه شیعه در هند وبا قرائت خاص خود نموده است .ضروری است از طریق بسط مفهومی و  بازتعریف مجدد تشیع در هند ،ضمن بازسازی ظرفیت های تاریخی آن ،امکان وقابلیت های حضورتاثیرگذار آن را در هند از طریق شکل گیری ظرفیت های متناسب با مخاطبین وشرایط حاکم بر هند امروز بویژه در سه حوزه اندیشه ، عرفان و ادب ،فراهم نمود.

-پیشنهاد می نمایم در قطعه زمینی که توسط جامعه المصطفی ص خریداری شده هر چه سریعتر با جلب مشارکت یکی از مراکز دانشگاهی و علمی هند پژوهشگاهی بناوساخته شود که با ثبت رسمی و همکاری نهادهای دانشگاهی ایران وهند ،متولی جذب ،تربیت و پرورش نخبگان علمی در حوزه های مربوط به مطالعات ادیان ، فلسفه ،عرفان وادبیات فارسی در سطوح صرفا دکتری گردد.در کنار این مهم ظرفیت جذب دانشجوی دکتری از هند در رشته های سیاسی ، اقتصاد ، رسانه ، وسایر حوزه های اصلی و جریان ساز افزایش یابد.

-با توجه به مشکلات اعزام نیرو از ایران ؛ تعدادی از دانشجویان نخبه و ترم آخردکترا در رشته های آموزش زبان فارسی ، ایران شناسی ، فلسفه ، عرفان ،ادیان ،اسلام شناسی ،شیعه شناسی ، برای تدریس و پژوهش در یک یا دو ترم به هند اعزام گردند.این دانشجویان می توانند در مراکز دانشگاهی هند مستقر ،هم مشغول به تدریس شوند و هم به پژوهش و مطالعه بپردازند. هزینه اسکان وپذیرایی توسط دانشگاهها و هزینه های بلیط نیز توسط خودشان یا دانشگاه اعزام کننده تامین گردد.

-ضروری است جامعه المصطفی ص نظام آموزشی طلاب هندی را بر اساس نیازها واقتضئات هند امروز تنظیم نماید.بنظر می رسد هزینه ها و آموزش های ارائه شده تناسب چندانی با شرایط ندارد.